الحَجُّ وَاْلعُمْـــــرَةُ

HAJJI`IIFII UMRAA

Hajjiin  Makka dhaqanii dalagaa hajji`i , tan dubatu’uuf teenyu dalaguu ,hajjiin arkaana islaamaa Shananirraa tokko, arkaanni islaamaa shani shahaadaa lamaan qabatuu laa ilaaha illallaahu ,Muhammadun Rasuulul laahi ,je`anii,salata shanani ,Soomana,zakaa . hajjii .

Rabbiin akki je`u :

{ ولِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ اْلبَيْتِ مَنِ استَطَاعَ إلَيْهِ سَبِيْلاَ }        آل عمران آية 97

  {Wa lillaahi kgalannaasi hgijjulbeyti manistaxaakga Ilayhi sabiilaa}Aali imraan{97 }

Ma`naan isaa :

Rabbiif jecha Hajjii godhuun , nama dandayu hundarratti jira jechu .

Nabi Muhammad nageenyi isaanirratti haa jiraatuu .

{ بُنِى اْلإسلاَمُ عَلىَ خَمْسٍ شَهَادَةِ أَنْ لاَ إِلَهَ اِلاَّ اللهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ الله وَإِقَامِ الصَّلاَةِ واِيْتَاءِ الزْكَاةِ وَصَوْمِ رَمَضَانَ , وًحِجِ الْبَيْتِ مَنِ إسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيْلاَ . }

} Buniyal`islaamu kgalaa khamsin: shahaadati an laa ilaaha illallaahu,wa anna Muhammadan Rasuulullaahi, wa iqaamissalati .wa iitaa`izzakaati,wa sgawmi Ramadgaana wa Hgajjulbeyti manistaxaakga ilayhi sabiilaa { .

Ma`naan isaa :

}Islaamni waa shanirratti jaarame : Shanan sun Rabbii tokkicha malee Rabbiin biraa hin jiru , Muhammad ergamaa isaatii ragaa bayou .yookaa beekuu,salaatuu zakaa baafatuu Soomanuu hajjii godhuu namni deemee hajjii godhuu dandayu { jechuu hadiisa kana Bukhaari`iifii Muslimtu odeesse

وجوب الحـــــــج والعمـرة

HAJJI`IIFII UMRAA GODHUUN DIRQAMA

Haa tayuu hajji`iifii umraa jiruu namaa  keessatti hogguma takka godhu`uutu dirqama. Akka salaatatti deddeebitee namarratti hin wajjabdu, yoo abbaan Rabbiif hajjii godhuun narratti haa jiraatu je`ee if qabsiise malee .

شرٌوْطٌ وَجـــوْبِ الحَـجِّ وَالْعٌمْـرة

SHARXII HAJJI`IIFII UMRAAN WAJJABDUUN

1 : Muslima tayuu .                         

2 : Baaligha nama saalfate tayuu .

3 : Nama aylii qabu tayuu .

4 : Nama bilisummaa qabu .

5 : Nama dandeeytii qabu tayuu .

Haatayuu gabrichi takkaa namni dandeytii hin qabne yoo hajjii godhe, hajjiin isaa fayyaa taati. ammoo kaafirri,ammallee joollen ifin barin kophaa isi`ii hajjii godhuun hin gayu , joollen if barte , yoo iznii waliyyi`iitin takkaa namni dubbiin harka jirtuun ,hajjii hidhatte ni gaya, akkasuma yoo abbaan yookaa namni dubbiin harka jirtuu maraata'arraa , takkaa joollee ifin barinirraa , hajjii hidhate , ni gaya

Haatayuu waan inni hin dandeenye irraa dalageeti, waan inni dandayu isa dalaysiisa  akka waan nama hajjii hidheterratti haraamirraa isa dhowwu'uu. akka bakka inni dhufuu dandayu hunda, fidu`uu, ammoo waan inni hin dandeenye , kan akka hidhanna`aa, raka`aa lamaan xawaafaa dhagaa darbu`uu irraa dalaga

إستطاعـــــــة الحج والعٌمْــــرَةِ

DANDEYTII HAJJI`IIFII  UMRA`AA

Namni hajjii, godhuu dandayuun karaa lamaani : karaan tokko lubbuma isaatin dandayuu karaan lammaffa’aa nama biraatin dandayuu .

الإستطــــاعة بالنفـــــس

LUBBUU IFIITI HAJJII GODHUU ANDAYUU  

1 : Namni lubbuu ifiitin dandayuun isaa fayyaa qabaatee, sinqi`iifii, waan yaabbatu, kan isaan malu argatuu . yoo kan makkarraa kiiloo mitrii } 83 { Fagaatu taye. odoo kan amnallee dandayu tayee ,akkasuma yoo karaan isaa hangasirra gabaabbatee ,kan amna hin dandeenye taye , waan yaabbatu argatuu waan dubbanne, san argatun ,hanga deemee deebi`utti ,laalama sanuu yoo wanni argate sun, kan qallaba warra isaatifii uffata isaanirraa kan hafe taye , ammallee kan deynii, yookaa mugoota isarra jirurraa hafe ta-yuu , yoo abbaan deyni'ii , hanga hajjii fixu qaaxaroo isaaf dheeresse malee.Ammas karaan inni deemu nagaya tayuu dhalaan waan dubbanne argatuu keessatti, akkuma dhiirati .haa tayuu saniin wajji nama wajji deemtu argatuu. kan isaan wajji if amantu.Jaarsa tayuu. aanaa isi'ii tayuu ,takkaa beera hedduu tayuu. duuba yoo waan argatuun barbaadamu san hunda argatee zamana hajjii dhaquu dhaqqabu dhaqqate, hajjii godhuun isa qabe .duuba eega akkatti mejjeeffatee itti daddafuun ni barbaadama. odoo kan booda aansullee qabaatu taate. niya'aan haa tayuu, yoo eega mijjeeffatee odoon dalagin du'e dilaayee, horii inni irraa du'erraa, kennanii ,hajjii  irraa godhuun dirqama taya

الأستطاعــــة بالغيـــــر

NAMA BIRAATI HAJJII GODHUU DANDAYUU 

2 : Ammoo karaa nama biraatin,hajjii godhuu dandayuun ,nama horii qabu ,kan waa yaabbatuu hin dandeenye. hukkubaaf , takkaa dullumaaf tayuu takkaa nama. nama hajji isarraa godhu qabu, tayuu odoo alagallee tayee .duuba nama kanarratti hajjiin wajjabdee, horii isaatin  nama hajjii isarraa godhu kireeffatuun ,takkaa nama bilaashitti hajjii isarraa godhuuf iznii godhuun, isa qabe .akkasuma nama dadhaberraa hajjii sunna'aa godhuun ni gaya .

Namni ,takkaa, ifiif hajjii hin godhin, namarraa hajjii godhu hin qabu. akkasuma hajjii sunna'allee godhuu hin qabu.akkuma hajjii nazri'ii tan inni if qabsiise, yookaa hajjii qada'aa , godhuu hin qabne.

Tanaaf jecha dura hajjii fardi'iiti godha, eegasii hajjii qada'aati,yoo irra jiraatte. Eegasii hajjii inni if qabsiise. yoo jiraatte. Eegasii hajjii sunna'aati. takkaa namarraa godhuu . yoo akkaata tana jirjiire  hajjii sunna'aa , yookaa nazrii, inni if qabsiise yoo jiraatte eegasii hajjii sunna`aati takkaa namarraa godhuu , yoo akkaata tana jirjiire , hajjii sunna`aa, yoo nazrii , inni if  qabsiise niyyati ,hajjiin fardi`ii, takkaa hajjiin islaamaa odoo irra jirtuu niyaan isaa hin laalamtuu hajjii fardi`ii taateti isaaf argamti. yoo waan biraa hidhates kanumarratti laalladhu .